NFT'ler veya diğer adlarıyla değiştirilemez tokenler, benzersiz olan ve benzerleri ile takas edilemeyen bir kriptografik token türüdür Diğer kripto tokenlerinin aksine, NFT'ler birbirinden tamamen ayırt edilebilirdir ve miktar bakımından sınırlıdır.
NFT'ler Blok Zincirindeki gerçek dünya ögelerini yansıtmak için kullanılabilirken, koleksiyonlar veya dijital kimlik ve Metaverse'in bir parçası olarak da dahil olmak üzere dijital alanda uygulamaları da bulunmaktadır.
NFT'ler, ana akım kültürde yeni bir dijital sanat biçimi olarak popülerlik kazanırken diğer yandan video oyunları, lisanslama, sertifikalar ve güzel sanatlar gibi alanlarda potansiyel uygulamalara sahiptir. Dahası, değerli varlıklara daha geniş erişim sağlayacak şekilde malların kısmi mülkiyetine bile olanak tanıyabilirler.
Giriş
NFT'lerin istisnai doğasını kavramak için, değiştirilebilirlik kavramını anlamak çok önemlidir. Örneğin, Bitcoin ve dolar banknotları değiştirilebilirdir, bu da her Bitcoin biriminin veya her yüz dolarlık banknotun diğerleriyle aynı değere ve özelliklere sahip olduğunu ima eder. Değiştirilebilirlik, bir varlığın birimlerinin birbirinin yerine geçebilmesi ve birbiriyle özdeş olması özelliğine atıfta bulunur; bu özellik hem itibari para birimleri hem de kripto para birimleri için geçerlidir.
Buna karşılık, değiştirilemez bir token, Blok Zinciri teknolojisi içinde çeşitli potansiyel kullanım alanları sunar. Bu tokenler türünün tek örneği olabilir veya sınırlı bir arza sahip olabilir. Belirli NFT pazarlarında satın alınabilir, satılabilir ve işlem görebilir ve değer tahakkuk ettirilebilir. Ek olarak, benzersiz nitelikleri temsil edebilir ve koleksiyon olarak aranabilir hale gelebilirler.
NFT'ler, hem kripto hem de ana akım çevrelerde özellikle yüksek profilli ünlülerin de katılımıyla büyük popülerlik kazandı. Bu makalede, NFT'lerin ne olduğunu, nasıl kullanılabileceğini ve neden ana akım bir fenomen haline geldiklerini inceleyeceğiz.
NFT Nedir?
NFT veya diğer adıyla değiştirilemez token, tamamen dijital veya gerçek dünyadaki bir varlığın token hali olması fark etmeksizin, bir blok zincirindeki benzersiz bir varlığı temsil eden kriptografik bir tokendir. NFT'ler birbirleriyle değiştirilemez ve bu nedenle dijital alanda özgünlük ve sahiplik kanıtı olarak işlev görebilir.
Değiştirilebilirlik, bir varlığın bireysel birimlerinin birbirinin yerine geçebilmesi ve esasen birbirleriyle aynı olması özelliğine denir. Bu özellik, serbest kuru mümkün kıldığı için para birimleri için gerekli olsa da, koleksiyonlar için arzu edilmez.
Ancak Bitcoin gibi dijital varlıklar yaratabilseydik ancak her birim için benzersiz bir tanımlayıcı olsaydı ne olurdu? Bu, her birimi diğerlerinden farklı kılar, böylece değiştirilemezdir ve çeşitli yeni kullanım alanları açar. NFT tam olarak budur.
NFT'ler Nasıl Çalışır?
NFT'ler, DAI ve LINK gibi ERC-20 tokenlerinden farklıdır çünkü her token tekil ve bölünmezdir. Ethereum'un blok zinciri, türünün tek örneği herhangi bir dijital veri parçasının devir veya mülkiyet talebini izlemek için halka açık bir defter görevi görür. NFT'ler dijital mallardan oluşturulur ve yasal belgeler ve imzalar gibi gerçek dünyadaki nesnelerden müzik ve videolar gibi dijital sanat eserlerine kadar her şeyi temsil edebilirler. NFT dijital sanatı, sanat eserinin özgünlüğünü ve sahipliğini onaylayan Ethereum tabanlı bir varlıktır.
Her NFT'nin belirli bir zamanda yalnızca bir sahibi olabilir ve sahiplik, benzersiz bir tanımlayıcı (UID) ve başka hiçbir tokenin taklit edemeyeceği meta veriler aracılığıyla yönetilir. Akıllı sözleşmeler, UID ve meta verileri oluşturmak ve sahiplik atamak ile NFT devredilebilirliğini düzenlemek için kullanılır. Bir NFT oluşturulduğunda veya basıldığında, akıllı sözleşmeler ERC-721 gibi çeşitli standartlara göre yürütülür ve elde edilen veriler, NFT'nin tutulduğu blok zincirinde saklanır.
NFT'lerin Benzersiz Özellikleri
- Benzersiz Kimlik: NFT'ler, aynı varlığı temsil etseler bile, ikisinin tam olarak aynı olmamasını sağlayan benzersiz bir şifreleme kimliğine sahiptir.
- Değişmezlik: NFT'ler, değişmez bir blok zinciri defterinde saklanır ve oluşturulduktan sonra değiştirilemedikleri için temsil edilen varlığın orijinalliğini ve sahipliğini sağlar.
- Mülkiyet: NFT'ler, koleksiyoncuların dijital bir varlığın sahipliğini ve orijinalliğini kanıtlamasına olanak tanıyan doğrulanabilir mülkiyet kanıtı sağlar. Bu, bir varlığın değerinin benzersizliğine ve nadirliğine dayandığı dijital kıtlığın yaratılmasına izin verir.
- Birlikte çalışabilirlik: NFT'ler, çeşitli dijital varlıkları temsil etmelerini ve oyun, sanat ve müzik gibi farklı bağlamlarda kullanılmalarını sağlayan çapraz blok zinciri uyumluluğu sunar.
- Programlanabilirlik: NFT'ler, telif hakkı ödemeleri veya gelir dağılımı gibi belirli işlevleri otomatikleştirebilen akıllı sözleşmelerle programlanabilir. Bu, içerik oluşturucuların dijital varlıkları üzerinde kontrol sahibi olmalarını ve varlıklarının yarattığı gelirden adil bir pay almalarını sağlar.
- Kısmi Mülkiyet: NFT'ler, dijital varlıkların kısmi mülkiyetine izin veren daha küçük birimlere ayrılabilir. Bu, birden fazla yatırımcının bir varlıkta hisse sahibi olabileceği anlamına gelir ve bu da yatırımcılar için likiditeyi ve erişilebilirliği artırabilir.
NFT Kullanım Alanları
NFT'ler, sanat eseri ve gayrimenkul gibi gerçek dünyadaki varlıkları temsil etme olanağına sahiptir. Bu maddi malları "tokenize etmek", hileli faaliyet riskini azaltmanın yanı sıra satın almak, satmak ve ticaret yapmak için daha uygun hale getirir.
Sanat
Programlanabilir sanat şu anda yaratıcılık ve teknolojiyi benzersiz bir şekilde birleştiren NFT'lerin en yaygın uygulamalarından biridir. Sınırlı sayıda üretilen sanat eserleri artık akıllı sözleşmeler ve oracle'lar kullanarak farklı durumlara tepki vermek üzere programlanabilen NFT'ler olarak dolaşıma sokulmaktadır. Bu, sanatçıların blok zinciri tabanlı dijital varlıklardaki fiyat dalgalanmalarına yanıt veren görseller oluşturabileceği ve koleksiyoncular için etkileşimli ve dinamik bir deneyim sağlayabileceği anlamına gelir.
Spor
Sahte biletler ve ürünler, spor sektörünün karşılaştığı en büyük zorluklardan bazılarıdır. Bununla birlikte, bu konular güvenli ve değişmez bir çözüm sağlayan Blok Zinciri teknolojisi ile kolayca aşılabilir. Blok Zincirinin değişmezlik gibi özelliklerinden yararlanarak, spor sektöründe sahte ürünlerin ve biletlerin oluşturulmasını ve dağıtılmasını önlemek mümkün hale gelir.
Oyun
Oyun sektörü, NFT'lerden önemli ölçüde etkilendi ve CryptoKitties, 2017'de blok zinciri üzerinde dijital kediler vererek ve kullanıcıların onlarla işlem yapmasına ve etkileşime girmesine olanak tanıyarak öncülük etti. CryptoKitties'in başarısı, yüksek işlem hacmine neden olarak Ethereum ağının tıkanıklık yaşamasına neden oldu.
O zamandan beri, oyun sektörü NFT'ler için önemli bir kullanım alanı haline geldi çünkü geleneksel oyun pazarında halihazırda popüler olan kaplamalar gibi ürünlerin oyun içi satışları için doğal bir uyum sağlıyorlar. Sonuç olarak, geleneksel oyun şirketleri ile NFT alanındaki merkeziyetsiz girişimler arasında bir yakınsama oldu. Her iki taraf da blok zincirinin dijital kartlar, sanat eserleri ve moda sunma potansiyelinden yararlanıyor.
NFT'ler ve oyunlar ideal bir ikilidir ve oyuncular sadece rekabetçi olarak kazanmakla kalmayıp aynı zamanda sektöre yatırım yapmak istedikçe bu eğilimin devam etmesi beklenmektedir. NFT'lerin ve oyunların birlikteliği, sektörü daha da bozmaya hazırlanıyor.
Moda
Moda sektörü, tedarik zincirindeki tüm katılımcılara faydalar sunan blok zinciri teknolojisini kolayca entegre etti. Blok zinciri kullanarak, tüketiciler satın alımlarının ve aksesuarlarının mülkiyet bilgilerine kolayca erişebilir ve sahte ürün riskini azaltabilir. Bunu başarmak için, NFT'ler biçimindeki QR kodları, giysilerin ve aksesuarların fiyat etiketlerine eklenerek kullanıcıların çevrim içi alışverişlerinin orijinalliğini kolayca taramalarını ve doğrulamalarını sağlar.
Lisanslar ve sertifikalar
NFT'lerin lisansları ve sertifikaları doğrulamak için pratik kullanım alanları vardır. Öğrenciler bir kursu başarıyla tamamladıklarında, genellikle dijital veya fiziksel biçimde bir sertifika verilir. Bu sertifikalar, potansiyel işverenler veya üniversiteler için tamamlanma kanıtı olarak işlev görür.
Ancak bu sertifikaların doğrulanması yöneticiler için zaman alıcı olabilir. NFT'ler kullanılarak, doğrulama süreci kolaylaştırılabilir ve kayıt kontrolü ve doğrulama yükü azaltılabilir. NFT tabanlı sertifikalar ve lisanslar, kurs tamamlama veya lisanslama kanıtını izlemek için etkili ve güvenilir bir yöntem sağlar.
NFT'ler ile Kripto ve İtibari Para Birimlerinin Kıyaslaması Aradaki Fark Nedir?
NFT'ler, değiştirilemez doğaları nedeniyle hem kripto para birimlerinden hem de itibari para birimlerinden temel olarak farklıdır. Her birimin aynı ve değiştirilebilir olduğu Bitcoin gibi kripto para birimlerinin aksine, her NFT benzersizdir ve nadirlik, boyut ve yaratıcı gibi kendine özgü özelliklere sahiptir. Bu, NFT'lerin eşit değere sahip başka bir varlıkla değiştirilemeyeceği veya takas edilemeyeceği anlamına gelir.
Öte yandan, ABD doları veya euro gibi itibari para birimlerinin yanı sıra Bitcoin gibi kripto para birimlerinin oluşturduğu değiştirilebilir varlıklar birbirinin yerine geçebilir ve değer veya niteliklerde herhangi bir değişiklik olmaksızın aynı para biriminin eşit bir miktarı ile değiştirilebilir. Örneğin, bir birim BTC'yi başka bir birimle takas ederseniz, aynı miktarda BTC'ye sahip olmaya devam edersiniz.
Diğer yandan, nadir bir para gibi bir koleksiyon eşyanız varsa, değiştirilemeyen bir varlık olarak kabul edilebilir. Benzer şekilde, beyzbol kartları değiştirilemez varlıklardır çünkü her kart benzersizdir ve eşit değere sahip başka bir kartla değiştirilemez. Bu kavram sporcular, takımlar ve taraftarlar için NFT kullanımını keşfetmeye başlayan MLB ve NBA gibi spor organizasyonları tarafından da fark edildi.
NFT'ler Nasıl Alınır ve Satılır
NFT pazarları genellikle kullanıcıların istedikleri NFT'ye teklif verebilecekleri ve sonuçları bekleyebilecekleri müzayede evleri gibi işlev görür. eBay gibi bazı platformlar, NFT'lerin sabit bir fiyattan satın alınabileceği bir "Şimdi Satın Al" alternatifi sunar. OpenSea.io, SuperRare, Foundation.app, Rarible ve Mintable, mevcut NFT pazarlarının birkaç örneğidir.
Her pazarın kendi kripto cüzdan gereksinimlerine sahip olduğunu ve şu anda tüm sitelerde kullanılabilecek tek bir cüzdanın bulunmadığını belirtmek önemlidir. MetaMask en yaygın kullanılan kripto cüzdanı olmasına rağmen, diğer seçenekler arasında Formatic, Torus, Coinbase Wallet ve Portis bulunur.
NFT'leri satmanın iki yolu vardır: daha önce elde edilmiş bir NFT'yi takas etmek ve basılmış bir NFT'yi satmak. Pazar yeri tarafından belirlenen gaz ücretleri ve nihai satış hizmeti ücretleri, bir NFT basmaya benzer şekilde, değiştirilemez bir token satmak için tahsil edilecektir.
Tıpkı diğer varlıklar gibi, daha önce alınan NFT'ler ikincil pazarda yeniden satılabilir. Bunu yapmak için, söz konusu NFT kripto cüzdanınızda olmalı ve seçtiğiniz pazarda satışa sunulmalıdır. Bir NFT'nin değeri zamanla artabilirken, uzun vadeli veya hatta kısa vadeli değerinin garantisi yoktur.
Hizmete bağlı olarak, basılmış bir NFT satmak için "Şimdi Satın Al" fiyatını belirleyebilir veya rezerv fiyat gibi açık artırma kuralları belirleyebilirsiniz. Bazı durumlarda, NFT'niziz gelecekteki her satışında telif hakkı ödemesi alabilirsiniz. Yine de, NFT'lerin uzun vadeli veya hatta kısa vadeli değeri güvenceye alınamaz.
Sonuç
NFT pazarı, etkileyici büyümesinin çoğunu sadece bir yıl içinde elde etti. 2020'de, popüler NFT platformlarının çoğu henüz ortalıkta bile değildi, 2021'in başlangıcı ise faaliyet ve işlem hacminde benzeri görülmemiş bir artışı beraberinde getirdi. Bu eğilim bugün daha yavaş bir hızda devam etse bile, NFT'lerin genel olarak benimsenme oranı (kripto sanatı gibi) önümüzdeki yıllarda muhtemelen benzeri görülmemiş bir hale gelecek.
Değiştirilemez tokenlere değer biçilmesi zor olsa da benzersizlik, takas edilebilirlik, yetenek ve orijinal sanatçının satışın arkasında olup olmadığı gibi özelliklerin hepsi fiyata etki eder. NFT pazarlarının bir sonraki dalgası, tokenlerin kripto para piyasasını fırtına gibi sarsan başka bir çılgınlık olan merkeziyetsiz finansa (DeFi) girmesine neden olabilir.
