Kaldıraçlı İşlemler Açıklanıyor
Kaldıraçlı işlemler; hisse senetleri, Forex ve kripto paralar gibi finansal araçların alım satımında bir varlığa işlem riskini ek sermayeye ihtiyaç duymadan artıran bir yöntemdir.
Kaldıraçlı İşlem Nedir?
Finansal varlıkların alım satımının en basit şekli, işlemci tarafından koyulan sermaye miktarına eşit olan doğrudan işlem riskini içerir.
Örneğin bir işlemcinin A para biriminde 1.000 birim sermayesi bulunuyor ve bunların hepsini belirli bir oranda B para birimine işlem riski kazanmak için kullanıyor. Kur seviyesi daha sonra artıyor veya düşüyor ancak ilk işlem riski, işlemcinin o tarihte kabul ettiği kura sabit oluyor.
Kaldıraçlı işlemlerde ise teknik olarak işlemci, sahip olduğu A para birimi miktarının satın alabileceğinden çok daha fazla miktarda B para birimine erişebilir.
Bu durum ona, yeterli sermayeyi bulmasına gerek olmadan varlıkta daha büyük bir pozisyonu kontrol etme imkânı tanıyor. "Ek" işlem riski miktarı, kaldıraç oranına göre değişkenlik gösterir. Borsalar genel olarak 1:10, 1:20, 1:50 ve 1:100 oranlarını sunar ancak farklı oranlar da görülebilir.
Örneğin yüksek 1:100 oranındaki bir 100 dolarlık yatırım, işlemcinin 10.000 dolar değerinde bir pozisyonu kontrol edebileceği anlamına gelir.
Özünde yatan riskler nedeniyle, bazı durumlarda kaldıraçlı işlemleri kimin kullanabileceği ve ne kadar kullanabileceği üzerine kısıtlamalar bulunmaktadır. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri'nde işlemciler, maksimum 1:50 kaldıraç oranı ile sınırlandırılmıştır.
Aynı doğrultuda, özellikle kripto para pazarlarındaki oynaklık miktarının genişliği göz önünde bulundurulduğunda, büyük borsalar genellikle yeni kullanıcıların kullanabileceği kaldıraç oranını sınırlandırmaktadır. Örneğin Binance, 60 veya daha az gündür aktif olan kullanıcılara maksimum 1:20 kaldıraç oranı sunmaktadır.
Kaldıraçlı İşlemlerde Marj Nedir?
Marj, kaldıraçlı işlem yaparken işlemciler ve borsalar için riski azaltmanın bir yoludur. Marjlı işlemler, bir işlemcinin kaldıraç kullanmak için ihtiyaç duyduğu sermaye miktarını azaltırken sermayelerini tasfiye etmeden daha fazla oynaklığa izin verdiği için standart bir uygulamadır.
Marj, bir işlemcinin bir pozisyona ne kadar yatırım yapması gerektiğidir ve kaldıraç, borsada bir pozisyon olarak işlem gördüğü için yatırımın katıdır.
Kripto para marj işlemlerinde, borsalar marj cüzdanlarını ayırma eğilimindedir. Fonlar işlem cüzdanından aktarılır ve borçlanmak için teminat olarak kullanılır.
Marj, kaldıraçlı bir pozisyon açmak için işlemci tarafından öne sürülen toplam miktardır. Örneğin, 1:50 kaldıraç oranındaki 1.000 dolarlık bir pozisyon, %2'lik bir marj anlamına gelir - yani 20 dolar.
Pozisyon kapatılırken, pazarda bu sırada ne olmuş olursa olsun işlemcinin borç alınan miktar artı faiz ödemesi gerekir, yani bu durumda 1.000 dolar artı faiz.
Kripto para piyasalarının ani ve kayda değer biçimde oynaklık yaşayabilecekleri göz önünde bulundurulduğunda, işlemcilerin pozisyonlarının oynaklık nedeniyle tasfiye edilip edilmeyeceğini bilmeleri için piyasalar gerçek zamanlı marj seviyesi okuması sağlar.
Daha sonra, piyasanın marjla alınan borçların geri ödenmesi amacıyla tüm marj bakiyelerini otomatik olarak satmasını önlemek için daha fazla para eklemeyi tercih edebilirler.
Kaldıraçlı İşlemlerin Artıları
- Kaldıraç, işlemcilere bir varlıkta sahip oldukları yatırım sermayesine bağlı olarak kullanabileceklerinden daha büyük bir pozisyonu kontrol etme imkânı tanır.
- Eğer işlem başarılı olursa, kaldıraç, yatırılan ilk sermaye miktarına göre çok daha büyük getiri sağlar. Tekrar belirtmek gerekirse, bu gibi getiriler kaldıraç kullanmayan basit işlem stratejisi ile mümkün değildir.
- Eğer riski kontrol etmeye yarayacak uygun araçlarla (özellikle marjın etkili kullanımıyla) birlikte doğru şekilde kullanılırsa, kaldıraçlı işlemler deneyimli işlemciler için nispeten güvenli olabilir.
Kaldıraçlı İşlemlerin Eksileri
- Adından da anlaşıldığı gibi, kaldıraçlı işlemler basit işlemlere kıyasla devasa riskler taşımaktadır. Bu risk kendini çeşitli şekillerde gösterir.
- Eğer bir varlık işlemcinin yaptığı bahsin tersine giderse, sahip oldukları sermayeden çok daha fazla para kaybedebilirler.
- Bir varlığın işlemcinin fonlarını tasfiye etmeden ne kadar "yanlış" tarafa gidebileceği her bir kaldıraç işleminin parametrelerine bağlıdır.
- Eğer bir işlemci, örneğin zararı durdurma veya kazancı alma emri olmadan oynak bir varlıkta riskli bir strateji ile kaldıraç kullanıyorsa, büyük kayıp riski daha da artar.
- Deneyimsiz işlemciler kaldıraçlı işlemleri doğru şekilde ayarlayamayarak başlangıç sermayelerini ve hatta tüm borsa hesaplarını kolayca silebilirler (bir hesabı "patlatmak" olarak da bilinir). Tekrarlamak gerekirse, bunun nedeni kaldıracın bir işlemden elde edilebilecek olası getirileri ve/veya kayıpları artırmasıdır.
Kaldıraçlı İşlem Örneği (Hesaplama)
Bir işlemcinin, ABD doları satın almak için harcayacağı 100 avro sermayesi bulunuyor. EUR/USD işlemlerinin şu anda 1,10 dolar seviyesinde olduğunu varsayalım.
İşlemci 100 avro ile en fazla 110 dolar alabilir ama sermayesini daha fazla kullanmak istiyor.
100 avrosunu kullanarak 1:20 kaldıraç işlemine girmeye karar veriyor, yani bu para ile 2.000 avro veya 2.200 dolar değerinde maksimum pozisyona girebilir.
EUR/USD 1,10 dolar seviyesinden 1,12 dolar seviyesine yükseliyor ve işlemci kazancını almaya karar veriyor. Artık pozisyonu 2.240 dolar değerinde.
İşlemci böylelikle 100 avro yatırımını kullanarak 40 dolar (yaklaşık 35,71 avro) kazanç elde etti. Alım satım ücretlerinin ve işlemle ilişkili diğer maliyetlerin işlemin kârlılığını etkileyeceğine dikkat edin.
İşlemlerimde Kaldıracı Ne Zaman Kullanmaya Başlamalıyım?
Birçok borsa doğrulanmış tüm kullanıcıların denemesine izin verse de, kaldıraçlı işlemler yeni başlayanlar için değildir.
Bunun nedeni gayet açıktır (ve yukarıdaki Artılar ve Eksiler bölümünde açıklanmıştır): risk. Özellikle kripto para birimlerinde, ani oynaklıklar yalnızca birkaç dakika, hatta saniyeler içinde bir işlem stratejisini altüst edebilir.
Buna, her bir işlemin tasfiye olmadan direnebileceği risk miktarını anlamak için sık sık gerekli olan karmaşık matematik denklemlerini de eklediğimizde, deneyim ve kendine güven ihtiyacı daha da belirgin hale geliyor.
Bugünlerde borsalar sürecin büyük bir kısmını işlemciler adına kendileri ele alıyor ancak bu durum da kendi içinde sorunlara yol açabilir çünkü yeni başlayan kişiler için "müdahil olmayan" bir yaklaşım işlemin yanlış olmasının sonuçlarını anlamadan gereksiz bir risk alınmasına neden olabilir.
Kaldıraçlı işlemlerde deneme yapmak için küçük başlayın, çok oynak olmayan, oldukça likit bir pazar (örneğin BTC/USDT) seçin ve her zaman marj kullanın. Özellikle tasfiye gerçekleşmeden işleminizin ne kadar manevra alanına sahip olduğunu bilmek gibi, işlemin matematiksel yapısını ve olası sonuçlarını anladığınızdan emin olun.
Son olarak, Forex gibi geleneksel pazarlarda kaldıraçlı işlem deneyiminiz olsa bile, kripto para borsalarının alışık olmadığınız süreçlere sahip olduğunun ve işlem yapmadan önce ek araştırma gerektirdiğinin farkında olun.
Kaldıraçlı İşlemlere İlişkin SSS
Kaldıraçlı işlemler nasıl çalışır?
Kaldıraçlı işlemler, işlemcilerin bir varlığa, sermayelerinin normalde izin vereceğinden daha fazla işlem riskine sahip olmalarını sağlayarak ve bu sırada işlemlerinden elde edebilecekleri olası kazancı artırarak çalışır.
Kaldıraçlı bir işlem örneği nedir?
Bir işlemcinin, alım satımda kullanabileceği 100 avrosu bulunuyor. Marj içermeyen basit bir 1:10 kaldıraç işleminde, işlemci seçtiği varlık olan ABD dolarında 1.000 avro işlem riski kazanmak için bakiyesini kullanıyor. İşlemci 1,10 dolar kurundan 1.100 dolarlık bir pozisyon kontrol ediyor. EUR/USD 1,15 dolar seviyesine yükseliyor ve 1.000 avro değerindeki işlem riski artık 1.150 dolara eşit oluyor. İşlemci satması durumunda 100 avroluk ilk yatırımından 50 dolar kazandı.
x20 kaldıraç ne anlama geliyor?
Kaldıraç, işlemcinin risk arzusuna bağlı olarak yüksek veya düşük olabilir. Buna genellikle "kaldıraç oranı" adı verilir. 1:20 veya x20, yatırım olarak kullanılan her birim para için işlemcinin kaldıraçlı işlemde 20 birim para kontrol ettiği anlamına gelir.
Kaldıraçla işlem yapmak iyi midir?
Eğer deneyiminiz varsa ve ilgili riski hesapladıysanız, kaldıraçlı işlemler yatırım getirilerini kayda değer bir biçimde artırabilir ve standart işlemlere kıyasla çok daha kısa sürede daha büyük kazançlar sağlayaiblir.
