Giriş
Solana, Blockchain teknolojisini zorlayan ölçeklenebilirlik sorunlarının üstesinden gelmek için tasarlanmış halka açık bir Blockchain platformudur.
Kripto ağları genişledikçe, genellikle işlem hızı ve işlem süreleri açısından sınırlamalarla karşılaşırlar. 2017 yılında Anatoly Yakovenko tarafından kurulan Solana, güvenlik veya merkeziyetsizlikten ödün vermeden bu sorunları çözmeyi hedefliyor.
Solana her şeyden önce yenilikçi bir işlem doğrulama yöntemi kullanır. "Tarih Kanıtı" (PoH) olarak adlandırılan bu yöntem, Bitcoin ve Ethereum gibi kripto para birimlerinde karşılaşılabilecek yavaş işlem hızlarının, yüksek ücretlerin ve aşırı enerji tüketiminin geleneksel sınırlamalarını çözmeye çalışıyor. PoH, saniyede binlerce işlemin (TPS) verimli bir şekilde işlenmesine olanak sağlayarak Blockchain sektörü için ölçeklenebilir bir çözüm sunuyor.
Solana Nasıl Çalışır?
Solana, hızlı işlemler, düşük ücretler ve yüksek verim sağlamak için çeşitli benzersiz yeniliklerden faydalanan üçüncü nesil bir Hisse Kanıtı (PoS) blok zinciridir.
Solana'nın temel özellikleri şunları içerir:
- Geleneksel bir zaman damgasına ihtiyaç duymayan bir zaman doğrulama süreci olan Tarih Kanıtı (PoH);
- Aynı anda birden fazla işlemin yürütülmesine olanak tanıyan paralelleştirme;
- Pratik BFT'nin PoH için optimize edilmiş bir versiyonu olan Kule Bizans Hata Toleransı (BFT);
- Bir blok yayılma protokolü olan Turbine;
- Bellek havuzu olmayan bir işlem yönlendirme protokolü olan Gulf Stream;
- Akıllı sözleşmeler için paralel bir çalışma süresi olan Sealevel;
- İşlem yürütme için bir doğrulama optimizasyonu olan Pipelining;
- Yatay olarak ölçeklendirilmiş bir hesap veri tabanı olan Cloudbreak.
Bu özellikler, 400 milisaniyelik blok sürelerine ve binlerce TPS'yi işleme kabiliyetine sahip bir ağ oluşturmak için birlikte çalışır, bu da Bitcoin'in 10 dakikalık blok süresinden ve Ethereum'un kabaca 15 saniyelik blok süresinden önemli ölçüde daha hızlı olmasını sağlar.
Solana'nın PoS fikir birliği mekanizması, kendi kripto parası olan SOL'un sahiplerinin tokenlerini ağın işlemlerini yürüten doğrulayıcılarla stake etmesine olanak tanır. Tokenleri başarılı doğrulayıcılarla stake etmek, ödüllerin paylaşılmasına yol açabilir ve hem doğrulayıcıları hem de token sahiplerini ağın çıkarları doğrultusunda hareket etmeye teşvik edebilir. Aralık 2022 itibariyle, Solana'nın 2.034 doğrulayıcısı ve 31 Nakamoto katsayısı bulunuyordu.
Solana'yı diğer Blockchain platformlarından ayıran nedir?
Tarih Kanıtı (PoH) algoritması
Solana, işlemleri tek bir zaman damgasına sahip bloklar halinde gruplandırmayı ve düğümlerin bu blokları fikir birliği içinde doğrulamasını gerektiren ve Bitcoin tarafından kullanılan geleneksel doğrulama yöntemi yerine Tarih Kanıtı (PoH) olarak bilinen bir süreç kullanır.
Solana'nın işlemleri ve olayları, girdiye dayalı benzersiz ve öngörülemeyen bir çıktı üreten SHA256 algoritması kullanılarak karma hale getirilir. Her işlemin çıktısı daha sonra bir sonraki karma için girdi olarak kullanılır ve bu işlemlerin sırasını açıkça gösteren karma işlemler zinciriyle sonuçlanır.
Bu karma işleminin tamamlanması da belirli bir süre alır ve doğrulayıcıların geçen süreyi kolayca doğrulamasına olanak tanır. Ağ, işlemleri sıralamak için bu yöntemi kullanarak blok başına daha az bilgiye ihtiyaç duyar ve dolayısıyla daha hızlı bir blok onaylama süresine sahip olur.
PoH bir fikir birliği mekanizması olarak hizmet etmez, bunun yerine işlemlerin sırasını onaylamak için harcanan zamanı kısaltır. Hisse Kanıtı (PoS) ile birleştirildiğinde, düğümlerin işlemlerin sırasını doğrulaması bu kadar zaman almadığı için bir bloğun sonraki doğrulayıcısını seçmek çok daha verimli hale gelir. Sonuç olarak, ağ bir sonraki doğrulayıcıyı daha hızlı seçer.
İşlem maliyetleri
Solana, etkileyici derecede düşük işlem ücretlerine sahiptir ve ortalama maliyet yalnızca 0,00025 dolardır. Bu, Web3'teki en büyük engellerden birini azaltır, çünkü örnek olarak Ethereum ağındaki fahiş gaz ücretleri, bireysel zincir içi işlemlerin maliyetini önemli ölçüde artırabilir.
Enerji ekonomisi
Solana'nın daha az kaynak ve daha az zaman gerektiren doğrulama süreci, onu en yüksek derecede enerji tasarrufu sağlayan Blockchain ağlarından biri haline getirdi. Solana ağının güvenliğini ve istikrarını korumaktan sorumlu olan ve kâr amacı gütmeyen Solana Vakfı, Solana'nın enerji etkisini diğer blok zinciri projeleri ve ev içi enerji tüketimi ile karşılaştıran üçüncü taraflarca gerçekleştirilmiş denetimlerin raporlarını düzenli olarak yayınlamaktadır. Eylül 2022'de yayınlanan en son rapor aşağıdaki enerji kullanım istatistiklerinin altını çizgi:
Solana işlemi: 508 Joule
Google araması: 1.080 Joule
Oy kullanmayan Solana işlemi: 3.290 Joule
Ethereum işlemi (Birleştirme sonrası tahmini): 144.036 Joule
iPhone 13 pil tam şarjı: 44.676 Joule
Solana ağı yıllık kullanımı: 4.056.273.936 Joule
Madencilikle bir Bitcoin elde etme: 5.005.764.000 Joule
Ortalama bir ABD evinin yıllık enerji kullanımı: 38.574.000.000 Joule
SOL Token nedir?
Solana'nın deflasyonist mekanizmasının bir parçası olarak yakılan SOL, Solana'nın birincil fayda tokenidir. Kullanıcıların transfer yaparken veya akıllı sözleşmelerle etkileşime girerken işlem ücretlerini ödemek için SOL'a sahip olmaları gerekir. SOL sahipleri ayrıca ağ doğrulayıcıları haline gelme seçeneğine de sahiptir. Ethereum gibi, Solana da geliştiricilerin akıllı sözleşmeler oluşturmasına ve blok zincirinde projeler başlatmasına olanak tanır.
SOL, Ethereum'daki ERC-20'ye benzer şekilde, Solana blok zincirinin token standardı olan SPL protokolü üzerinde çalışır.
SOL tokenin iki temel işlevi vardır:
- Ağı veya akıllı sözleşmeleri kullanırken ortaya çıkan işlem ücretlerini karşılamak;
- • PoS fikir birliği mekanizmasının bir parçası olarak tokenleri stake etmek.
Solana üzerinde kurulan merkeziyetsiz uygulamalar (DApps), SPL standardı kullanılarak oluşturulan SOL ve diğer tokenler için sürekli olarak yeni kullanım alanları getirmektedir.
Solana Ekosistemi
Solana ekosistemi, 2020'de ana ağ betasının piyasaya sürülmesinden bu yana etkileyici bir hızla büyüdü. Aralık 2022 itibariyle, 21.255'ten fazla Github geliştirici deposu ve sekiz milyon aktif kullanıcıdan oluşan bir kullanıcı tabanı vardı.
Solana ağı sadece büyük bir geliştirici topluluğunu çekmekle kalmadı, aynı zamanda Discord ve ASICS gibi geleneksel devlerin de dikkatini çekti. Birincisi, kullanıcıların profillerini Solana Cüzdanlarına bağlamalarına izin verirken, ikincisi ise müşterilere sınırlı sayıda ayakkabı tasarımı sunmak için Solana Pay protokolünü kullandı.
Solana'nın hızlı işlemleri ve yüksek verimi, NFT'ler, ödemeler, oyunlar, DeFi, DAO'lar ve mobil cihazlar dahil olmak üzere çeşitli Web3 kullanım alanları için başvurulacak ağ haline getirdi.
Solana Karşılıksız Tokenleri (NFT'ler)
Aralık 2022 itibariyle 150.000 içerik oluşturucu tarafından Solana'da 22,7 milyondan fazla NFT basıldı ve ağ, Degenerate Ape Academy, Solana Monkey Business ve Okay Bears gibi NFT projelerini destekliyor.
Solana ve DeFi
Solana'nın işlem süreleri onu merkeziyetsiz finans (DeFi) projeleri için popüler bir seçim haline getiriyor ve bu bağlamda 2022'de 150 milyon doların üzerinde para toplandı. Ağdaki önemli DeFi projeleri arasında OpenBook ve Jüpiter Aggregator bulunuyor.
Solana Pay
Solana Pay protokolü, ödeme ekosistemine güç vererek hızlı ve sorunsuz işlemlere olanak tanır. Bu, 16 lansman ortağından 11'inin Solana üzerinde inşa edildiği, Stripe'ın yakın zaman önce duyurulan itibari paradan kripto paraya dönüştürme platformu duyurusunda da kanıtlandığı gibi çok sayıda projenin ilgisini çekti.
Solana Oyunları
Solana'nın hızlı işlemleri ve yüksek verimi, halihazırda çıkış yapan 15 oyun ve Mart 2023'e kadar çıkacak 37 yeni oyun ile onu oyunlar için ideal platform haline getirdi.
Solana DAO
Solana ekosistemindeki araçların büyümesi, merkeziyetsiz otonom organizasyonların (DAO'lar) sayısının artmasına neden oldu ve 8.489 DAO teklifi ve 34.484 toplam oy sağladı.
Solana Mobil
Solana Mobile Stack'i kullanan ilk telefon olan Saga Phone'un Haziran 2022'deki çıkışı ve cihazda TabTrader uygulamasının erişilebilir olması, Solana'yı mobil öncelikli kripto gelişiminin güçlü bir adayı olarak konumlandırdı.
Solana Mobile Stack ve kullanıcı dostu hareket halindeyken sorunsuz alım satım sağlayan TabTrader uygulamasının birlikteliği, bir mobil cihaz üzerinden kripto paralarını yönetmek için hızlı ve güvenilir bir platform oluşturur ve potansiyel olarak Solana blok zincirinde merkeziyetsiz uygulamalar oluşturmak için daha fazla geliştiriciyi cezbeder. Saga telefonu ile kullanıcılar, kesintisiz ve yenilikçi bir kripto işlem deneyimine kolayca erişebilecek ve bu da, Solana'nın mobil kripto alanında olası lider olarak konumunu daha da sağlamlaştıracak.
Solana'nın sorunları
Gelişmekte olan herhangi bir Blockchain ağı gibi, Solana'nın genişlemesi ve büyük bir kripto sektörü teklifine dönüşümü zorlukları beraberinde getirdi. Solana blok zinciri 2022'de birkaç kez, işlem doğrulama sürecindeki bir hata nedeniyle işlemleri tamamen durdurdu.
Bu da ağ güvenliği konusunda tartışmalara neden oldu çünkü Bitcoin'in aksine, bir veya daha fazla tarafın yetkisi olduğunda bir blok zincirinin manuel olarak "dondurulması" mümkündü.
Bir diğer tartışma ise Solana'nıın doğrulayıcıları ve merkeziyetsizliğinin gerçek kapsamı çevresinde dönüyor. Bu ilke, doğrulayıcı sayısının sınırlı sayısı ve bir doğrulayıcı olmanın yüksek giriş şartlarının yanı sıra geliştirme ekibinin doğrulama üzerindeki etkisi çevresinde dönüyor.
Sonuç
Solana'nın üst düzey teknolojisi, inanılmaz derecede hızlı ve ölçeklenebilir çözümler sunarak, işlemcilerin ve geliştiricilerin dünyanın dört bir yanındaki tüketicilere çeşitli hizmetler sunmaları için neredeyse sonsuz fırsat tanır.
En popüler Blockchain platformlarından biri olan Solana, yine de ana akım bir finansal ürün olarak hâlâ gelişiminin ilk aşamalarında yer almaktadır. Ağın merkeziyetsizliğinin gerçek kapsamı hakkında sorular bulunmaya devam ederken, altta yatan teknoloji büyüme sancılarına karşı bağışıklığa sahip değil.
Diğer yandan, tüm altcoin'lerde olduğu gibi SOL da oynaklığa yatkındır ve buna yatırım, özellikle yeni başlayanlar tarafından dikkatli bir şekilde gerçekleştirilmelidir.
Kripto para işlemleri ve alım satım yapmanın en uygun yolları hakkında daha fazla bilgi edinmek için TabTrader Academy'ye göz atın.
