Proof-of-stake (PoS) — Nó là gì?
Proof-of-stake (PoS) là một cơ chế đồng thuận được sử dụng bởi nhiều loại tiền điện tử khác nhau để tạo và xác thực các khối giao dịch.
Nó tạo thành cơ sở của các thuật toán khai thác cho phép các chuỗi khối hoạt động; sử dụng PoS, những người tham gia mạng được thưởng khi xác thực các giao dịch là hợp pháp.
PoS là một cơ chế đồng thuận phổ biến và được sử dụng bởi các loại tiền điện tử phổ biến bao gồm Ethereum (ETH), Cardano (ADA) và Solana (SOL).
Proof-of-stake hoạt động thế nào?
Proof-of-Stake (PoS) chạy theo một cách khác với các chuỗi khối Proof-of-Work (PoW), chẳng hạn như cách được sử dụng trong Bitcoin (BTC). Kết quả cuối cùng là như nhau, nhưng cách mạng đạt được các khối giao dịch hợp lệ sẽ khác nhau.
Trong PoS, các nút tạo khối, được gọi là validator, được chọn tùy theo lượng tài sản chuỗi khối mà chúng đặt làm tài sản thế chấp. Ngay cả khi đó, điều này chỉ đảm bảo cho họ cơ hội được chọn; việc lựa chọn thực tế được thực hiện một cách ngẫu nhiên, nhưng nhiều tài sản thế chấp hơn đồng nghĩa với cơ hội được chọn cao hơn.
Do đó, các chuỗi khối PoS không sử dụng phương pháp tạo khối cạnh tranh. Validator không cạnh tranh với nhau về khả năng phần cứng như trong Bitcoin — cho đến nay định nghĩa cuối cùng về “Proof-of-Work”.
Do đó, những người đào được thay thế bằng những validator, những người này vẫn nhận được phần thưởng khối khi xác nhận một khối giao dịch là chính xác.
Bảo mật Proof-of-Stake
Các loại tiền điện tử dựa trên PoS chính có thể rất khó, nếu không muốn nói là không thể, để tin tặc nhắm mục tiêu. Điều này là do các mạng chuỗi khối được thiết lập — giống như Bitcoin — đã trở nên rất thành thạo trong việc loại bỏ và loại bỏ các mối đe dọa đối với giá trị token.
Một ví dụ điển hình là cái gọi là cuộc tấn công 51%. Tại đây, một bên có hơn 50% số tiền đặt cọc về mặt lý thuyết có thể thay đổi chuỗi khối vì mục đích của riêng họ, chẳng hạn như xác thực các giao dịch chi tiêu gấp đôi. Tuy nhiên, việc mua hoặc kiểm soát 50% token ETH sẽ cực kỳ tốn kém và khả năng bỏ phiếu trên các khối của những validator khác vẫn có cơ hội thành công rất mong manh.
Một vấn đề cố hữu đối với các chuỗi khối PoS là tác động của một cuộc tấn công phối hợp. Nếu một chuỗi khối PoS cuối cùng bị phân nhánh, những người xác thực có thể bỏ phiếu cho cả hai chuỗi với chi phí phát sinh tối thiểu, giúp duy trì hoạt động bất hợp pháp.
Ethereum đã tìm cách loại bỏ rủi ro của một kịch bản như vậy, được gọi là “Không có gì bị đe dọa”, trong bản nâng cấp Casper của nó. Để biết thêm thông tin về stake, hãy đọc bài viết của Học viện TabTrader tại đây.
Loại tiền điện tử nào sử dụng Proof-of-Stake?
Proof-of-Stake (PoS) là một cơ chế đồng thuận rất phổ biến nhờ chi phí bảo trì và năng lượng thấp liên quan đến việc thực hiện nó. PoS tạo thành xương sống của một số chuỗi khối tiền điện tử nổi tiếng nhất, trong đó có Ethereum, Cardano và Solana.
Không cần phải nói rằng có sự đánh đổi đối với PoS và những người ủng hộ Bitcoin nói riêng lập luận rằng yếu tố “hoạt động” trong đồng tiền Proof-of-Work (PoW) lâu đời nhất khiến nó khác biệt về mặt bảo mật.
Ethereum
Ethereum (ETH) là loại tiền điện tử lớn nhất tính theo vốn hóa thị trường và do đó, tính đến năm 2023, nó là mạng triển khai proof-of-stake (PoS) lớn nhất trong thế giới tiền điện tử.
Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng như vậy — trước năm 2022, Ethereum đã sử dụng cơ chế đồng thuận Proof-of-Work (PoW). Tìm kiếm hiệu quả và các lợi ích khác, nó đã chuyển sang PoS trong một quy trình gọi là Hợp nhất. Các nhà phát triển Ethereum tuyên bố rằng Hợp nhất đã giảm mức tiêu thụ năng lượng của mạng blockchain khoảng 99,5%.
Ethereum hiện sử dụng PoS, với các trình xác thực tiềm năng cần phải giữ tối thiểu 32 ETH trong “hợp đồng tiền gửi”.
Theo phong cách cổ điển, các validator được chọn ngẫu nhiên để xác minh các khối và do đó, tần suất của các khối được cố định trên Ethereum, trái ngược với thời gian tạo khối thay đổi được thấy trên Bitcoin.
Solana
Solana (SOL), tiền điện tử lớn thứ mười tính theo vốn hóa thị trường tính đến tháng 7 năm 2023, sử dụng cách triển khai cổ điển Proof-of-Stake (PoS) để xác thực các khối. Cũng giống như trong Ethereum, Solana sử dụng các trình xác thực và để trở thành một trình xác thực, người dùng cần có một lượng mã thông báo SOL được đặt cọc tối thiểu.
Cổ phần càng lớn, người xác thực càng có nhiều ảnh hưởng khi bỏ phiếu cho tính hợp pháp của các khối. Tương tự như vậy, không có SOL đặt cược nào có nghĩa là không có ảnh hưởng nào đến quy trình.
Tuy nhiên, người xác thực không cần phải sở hữu số tiền đặt cược; những người tham gia khác có thể đặt cược tiền xu vì lợi ích của họ, giúp tăng quyền biểu quyết của người xác thực đó. Solana giải thích thiết lập này là “bằng chứng” rằng trình xác thực như vậy là một thực thể đáng tin cậy để xử lý khối — trình xác thực đáng ngờ sẽ không thu hút được số lượng lớn tiền đặt cược.
Để tìm hiểu thêm về Solana, hãy xem bài viết của Học viện TabTrader về nó tại đây.
Cardano
Cardano (ADA), tiền điện tử lớn thứ bảy tính theo vốn hóa thị trường tính đến tháng 7 năm 2023, cũng sử dụng Proof-of-Stake (PoS). Các thành phần cơ bản giống như trong Ethereum và Solana, nhưng nhấn mạnh vào một thành phần mạng khác.
Cardano được xây dựng trên — và dự kiến là tiền điện tử chạy lần đầu tiên — một giao thức PoS có tên là Ouroboros. Nhóm giao thức này có thể được tìm thấy ở một nơi khác, với một phiên bản ứng dụng đang được Polkadot (DOT) sử dụng.
Ouroboros sử dụng cái gọi là nhóm cổ phần — một cách tổ chức và thu thập tiền đặt cọc để cung cấp cái mà các nhà phát triển gọi là các nút xác thực “đáng tin cậy”. Người dùng có thể ủy quyền — thuật ngữ chỉ việc đặt cược toàn bộ số dư của một người — cho các nhóm, được điều hành bởi một nhà điều hành nhóm đặt cược, thay vì lo lắng về việc tìm kiếm một trình xác nhận duy nhất đáng tin cậy phù hợp.
Tiền điện tử proof-of-stake khác
Ba mạng blockchain này chỉ là phần nổi của tảng băng chìm đối với Proof-of-Stake (PoS). Theo các nguồn giám sát dữ liệu, tính đến tháng 7 năm 2023, có gần 300 loại tiền điện tử dựa trên PoS đang hoạt động.
Trong số những đồng tiền nổi tiếng nhất là BNB (trước đây gọi là Binance Coin), token nội bộ của sàn giao dịch tiền điện tử lớn nhất toàn cầu Binance, cũng như Polkadot, Tron, EOS, Tezos, Avalanche và Algorand.
Tổng cộng, tiền xu PoS đóng góp khoảng 25% tổng vốn hóa thị trường tiền điện tử tại thời điểm viết bài.
Một số token được liệt kê ở trên sử dụng phiên bản PoS đã phát triển được gọi là Proof-of-stake ủy quyền (DPoS), một triển khai thay đổi cách thức tổ chức đồng thuận bỏ phiếu.
Ưu điểm và nhược điểm của Proof-of-Stake
Cuộc tranh luận xung quanh PoS so với PoW là một cuộc tranh luận đã nổ ra kể từ khi tiền điện tử PoS đầu tiên ra mắt.
Về bản chất, cả hai giao thức đều có sự đánh đổi của chúng, với PoW — và cụ thể là Bitcoin — nổi bật trong lĩnh vực bảo mật, trong khi PoS mang đến sự linh hoạt không phải lúc nào cũng có sẵn trên các chuỗi khối PoW.
Các mạng PoS đã trở nên cực kỳ thành thạo trong việc xử lý giao dịch trên chuỗi, mang lại kết quả cuối cùng gần như ngay lập tức với một khoản phí nhỏ.
Ưu điểm
Điểm cộng chính của PoS, và một điểm thường được ca ngợi là mô hình thay đổi cuộc chơi, liên quan đến hiệu quả. Việc không cần phải cạnh tranh để giành phần thưởng khối sẽ loại bỏ nhu cầu về khả năng xử lý ngày càng mở rộng trong khai thác PoS. Điều này giúp tiết kiệm tiền cho người xác nhận, nhưng cũng làm cho mạng rẻ hơn cho tất cả những người tham gia.
Giao dịch nhanh hơn, trong khi phí giao dịch mạng PoS cũng có thể cực kỳ thấp và mặc dù không phải lúc nào cũng như vậy, PoS tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch trên chuỗi mà nếu không sẽ không khả thi về mặt tài chính.
Với ít năng lượng cần thiết để chạy và khả năng cung cấp cho người dùng các giao dịch nhanh hơn và rẻ hơn, các chuỗi khối PoS thường được quảng cáo là giải pháp cho “các vấn đề” theo truyền thống liên quan đến Bitcoin.
Nhược điểm
PoS đã trở thành một cơ chế đồng thuận cực kỳ phổ biến trong tiền điện tử, nhưng nó không phải là không có những tranh cãi. Như với bất kỳ công nghệ non trẻ nào, PoS không thể đánh lừa được khi nói đến bảo mật, trong khi những lời chỉ trích khác bắt nguồn từ việc công nghệ này kém hơn so với Proof-of-Work (PoW) “theo mặc định”.
Như đã đề cập ở trên, rủi ro tấn công 51% là điều vẫn còn ảnh hưởng đến một số mạng chuỗi khối PoS ít được sử dụng hơn, ngay cả khi Ethereum và các mạng khác đã đạt được mức giá token cao phù hợp và tìm cách loại bỏ rủi ro theo cách riêng của họ.
Trong khi đó, những người ủng hộ PoW lập luận rằng vì Bitcoin đã chứng minh khả năng chống lại các mối đe dọa bảo mật theo thời gian, trong khi vẫn tiếp tục tạo ra các khối, nên không có lý do gì để đặt mức độ tin cậy tương tự vào một giải pháp thay thế ít được chứng minh hơn.
Kịch bản này là tĩnh, vì Bitcoin sẽ luôn có hồ sơ theo dõi lâu hơn bất kỳ loại tiền điện tử nào khác với điều kiện là hiện trạng với bảo mật của chính nó vẫn giữ nguyên.
Một số người cũng không thích bỏ phiếu PoS vì khái niệm tin tưởng những người tham gia mạng tạo ra thứ mà họ cho là rủi ro bảo mật không cần thiết.
Kết luận
Proof-of-Stake (PoS) đã trở nên vững chắc trong ngành công nghiệp tiền điện tử và vì lý do chính đáng. Nó tạo điều kiện cho các giao dịch trên chuỗi rẻ và nhanh, cũng như tính linh hoạt về kỹ thuật cho các chuỗi khối để phục vụ cho các trường hợp sử dụng cụ thể.
Yêu cầu năng lượng thấp của các chuỗi khối dựa trên PoS đã cho phép nhiều người khởi chạy và tiếp tục tồn tại trong bối cảnh tiền điện tử biến động khét tiếng trong mười năm qua.
Mặc dù hữu ích và thậm chí mang lại lợi nhuận, nhưng PoS phải đối mặt với một loạt các vấn đề bảo mật của riêng mình, một số trong đó chưa được giải quyết dứt điểm nhờ trạng thái non trẻ và vẫn đang phát triển của công nghệ.
Cơ chế đồng thuận Proof-of-Work (PoW), đáng chú ý là được sử dụng trong Bitcoin, tạo thành cơ sở cho một cuộc tranh luận gay gắt về sự đánh đổi giữa bảo mật và tiện ích đã được chứng minh.
TabTrader cung cấp một số lượng lớn token tiền điện tử có thể giao dịch trên các sàn giao dịch lớn nhất thế giới từ một thiết bị đầu cuối tiện lợi. Tải xuống TabTrader cho iOS, Android và Web và bắt đầu hành trình giao dịch tiền điện tử độc đáo từ mọi nơi trên thế giới.
Bạn là người mới giao dịch hay muốn biết thêm về tiền điện tử? Tìm câu trả lời cho tất cả các câu hỏi cấp bách nhất của bạn tại Học viện TabTrader.
FAQ
Proof-of-Stake nghĩa là gì?
Proof-of-Stake (PoS) đề cập đến một cách để đạt được sự đồng thuận giữa các nút trong chuỗi khối khi quyết định xem một giao dịch hoặc khối giao dịch có hợp lệ hay không. Một phương pháp khác để thực hiện điều này là Proof-of-Work (PoW), cơ chế được sử dụng bởi Bitcoin.
Sự khác biệt giữa PoS và PoW là gì?
Proof-of-Stake (PoS) và Proof-of-Work (PoW) về cơ bản là những cách khác nhau để đạt được cùng một kết quả: các khối giao dịch hợp lệ có tính hữu hạn. Trong PoS, các trình xác thực được chọn ngẫu nhiên để xác nhận các khối là hợp lệ và khả năng được chọn tùy thuộc vào số lượng tài sản gốc của chuỗi khối mà chúng cổ phần. Trong PoW, những người xác thực được gọi là thợ mỏ và họ cạnh tranh với nhau để giành phần thưởng khối — do đó, khái niệm “công việc” của họ là “đã được chứng minh”.
Ethereum là PoS hay PoW?
Ethereum, altcoin lớn nhất tính theo vốn hóa thị trường, ban đầu chạy cơ chế đồng thuận PoW. Vào năm 2022, điều này đã kết thúc và Ethereum đã chuyển sang PoS trong một quy trình được gọi là The Merge.
