Ứng dụng phi tập trung (DApps) là gì?
Các ứng dụng phi tập trung (dApps) là các ứng dụng nguồn mở ngày nay chạy trên các chuỗi khối công khai ở định dạng ngang hàng (P2P). Một trong những trường hợp sử dụng chính của công nghệ Chuỗi khối, dApps cho phép người dùng thực hiện tất cả các loại nhiệm vụ mà không cần trung gian tập trung hoặc người trung gian bằng cách sử dụng hợp đồng thông minh.
Blockchain dApps đã xuất hiện chưa đầy một thập kỷ, nhưng đang phát triển với tốc độ phi thường và tính đến năm 2023 đã mở rộng ra ngoài Ethereum để ra mắt trên các mạng blockchain bao gồm Solana, Polygon và Binance Smart Chain (hiện được gọi là Chuỗi BNB).
Điều gì tạo nên một DApp?
DApps về cơ bản là một phiên bản phi tập trung của loại giao diện web dành cho người tiêu dùng từ lâu đã được sử dụng để tương tác với các thực thể trực tuyến. Ví dụ: thay vì tương tác với máy chủ của công ty, người dùng dApp có thể hoàn thành nhiệm vụ bằng cách giao tiếp trực tiếp với chuỗi khối và các hoạt động được thực hiện bằng hợp đồng thông minh — mã thay vì người trung gian.
Việc thiếu bên thứ ba là điểm khác biệt chính giữa dApps và các đối tác 'truyền thống' của chúng, bao gồm ứng dụng tiêu chuẩn và ứng dụng web.
Tuy nhiên, đây không phải là sự khác biệt duy nhất giữa dApps và các ứng dụng khác; có nhiều tính năng chính giúp phân biệt không gian non trẻ này với các sản phẩm và dịch vụ trước đó.
Mã nguồn mở
Trong khi bản thân khái niệm về dApp tiếp tục phát triển, có một số đặc điểm chính mà chúng chia sẻ. Một trong số đó là mã nguồn mở.
DApps dựa vào mạng chuỗi khối cơ bản của chúng — trong hầu hết các trường hợp là Ethereum — để hoạt động, nhưng ngoài các nhà phát triển viết mã cho chúng, không cần bảo trì tập trung khi chúng được khởi chạy.
Tuy nhiên, mã được sử dụng để cho phép dApp hoạt động sẽ hiển thị cho bất kỳ ai muốn xem hoặc kiểm tra nó — nếu không có mã này, ứng dụng kết quả sẽ thiếu tính minh bạch vốn tạo thành một phần quan trọng trong trường hợp sử dụng của nó ngay từ đầu.
Sử dụng chuỗi khối phi tập trung
Không cần phải nói rằng một giao diện phi tập trung sẽ hoạt động trên một chuỗi khối phi tập trung tương ứng để hoàn thành nhiệm vụ của nó.
Do đó, DApps sử dụng các chuỗi khối công khai hiện có để hoạt động. Ban đầu, đây là Ethereum, nhưng theo thời gian, các nhà phát triển đang tung ra chúng ở những nơi khác, bao gồm Solana, BNB Chain, Polygon, EOS, Avalanche, v.v.
Các chuỗi khối này rất cần thiết vì chúng lưu trữ các hợp đồng thông minh thực thi như một phần tương tác của người dùng với chính dApp. Chúng cũng cho phép dữ liệu được lưu trữ theo cách phi tập trung, do đó đảm bảo an ninh cho dApp và một số khía cạnh chống kiểm duyệt.
Có thể cho rằng thực thể nổi tiếng nhất thể hiện cả hai lý tưởng trên — mã nguồn mở và chuỗi khối phi tập trung — chính là Bitcoin.
Trên thực tế, một số người cho rằng Bitcoin là dApp 'cuối cùng' — trong khi trường hợp sử dụng của nó là cụ thể trong việc chuyển giá trị giữa các đồng nghiệp trong mạng, nó sử dụng các nguyên tắc chính của phân cấp để đạt được điều đó một cách hoàn hảo mà không cần sự giám sát của bên thứ ba.
Đề án khuyến khích
Tùy thuộc vào loại dự án mà dApp đại diện, có thể cần phải có một hình thức khuyến khích để duy trì hoạt động của người dùng và người tham gia trong chuỗi khối cơ bản của nó.
DApp có nhiều dạng khác nhau và nhiều altcoin phổ biến trên thực tế là mã thông báo dApp được sử dụng cho mục đích khuyến khích. Các ví dụ chính về điều này là các sàn giao dịch phi tập trung hoặc DEX, có các token nội bộ thực hiện nhiều vai trò. DEX dù sao cũng là một dApp cho phép người dùng giao dịch mã thông báo theo cách phi tập trung bằng cách sử dụng hợp đồng thông minh thay vì trung gian tập trung.
Để biết thêm thông tin về DEX, hãy đọc bài viết dành riêng cho Học viện TabTrader tại đây.
Ai đã phát minh ra DApps?
DApps là một hiện tượng mới đối với hầu hết mọi người, nhưng tính mới của chúng chủ yếu liên quan đến vai trò của chúng trong các công nghệ tiền điện tử tiên tiến như tài chính phi tập trung (DeFi).
Trên thực tế, DApps theo định nghĩa rộng nhất của chúng đã tồn tại lâu hơn rất nhiều và theo một số người thậm chí còn có trước cả sự ra đời của Bitcoin và chính công nghệ chuỗi khối.
Trong thế giới tiền blockchain, vẫn có những dịch vụ sử dụng P2P để tạo ra một thế giới trực tuyến gần như phi tập trung với nhiều chức năng khác nhau, chủ yếu tập trung vào chia sẻ tệp phân tán.
Các ví dụ kinh điển về những điều này bao gồm BitTorrent, công ty sau đó đã sử dụng công nghệ chuỗi khối và thậm chí đã tung ra token tiền điện tử của riêng mình.
Các dịch vụ tương tự phổ biến vào đầu những năm 2000 là Limewire, một tài nguyên chia sẻ tệp đặc biệt phổ biến để chia sẻ phương tiện P2P và Napster gây tranh cãi hơn.
DApp ngày nay
Các dApps 'hiện đại' hiện đang phổ biến trong không gian tiền điện tử về cơ bản là khác biệt về mặt kỹ thuật so với các ứng dụng tiền nhiệm của chúng, chẳng hạn như BitTorrent.
Bản thân định nghĩa về dApp đã phát triển để bao gồm vô số trường hợp sử dụng thực tế. Tuy nhiên, về cơ bản, việc triển khai dApp ngày nay tận dụng công nghệ chuỗi khối để cung cấp dịch vụ phi tập trung.
Cho dù đó là giao dịch P2P thông qua nhóm thanh khoản DEX hay sản xuất token không thể thay thế (NFT), chuỗi khối là thứ cho phép thế hệ dApp mới nhất hoạt động.
Ethereum là mạng truy cập ban đầu để khởi chạy mã cấu thành dApp, nhưng gần đây, các mạng khác đã bắt đầu thu hút sự chú ý, bao gồm BNB Chain và Solana.
Tuy nhiên, phần lớn vẫn sử dụng chuỗi khối Ethereum kể từ năm 2023 và không phải không có lý do — Ethereum mang đến các hợp đồng thông minh, đây là cơ chế chính cho phép các dApp hoạt động theo cách không cần cấp phép.
Không giống như các 'dApps' tiền blockchain cũ, việc triển khai ngày nay sử dụng các hợp đồng thông minh để tự động kết thúc các giao dịch và tương tác giữa những người dùng theo cách không thể bị gián đoạn hoặc bị hỏng sau khi khởi chạy.
Ví dụ: DEX dựa vào hợp đồng thông minh để thực hiện hoán đổi token mà không cần sổ đặt hàng tập trung hoặc bên thứ ba quyết định giao dịch nào có thể và không thể hoàn thành.
DApp hoạt động như thế nào?
Cách thức hoạt động của dApp phụ thuộc rất nhiều vào từng 'dApp' có liên quan, vì thuật ngữ này bao hàm phạm vi ứng dụng ngày càng rộng.
Tuy nhiên, nhìn chung, các dApp ngày nay chia sẻ một số tính năng chính giúp phân biệt hoạt động của chúng với hoạt động của các ứng dụng web và ứng dụng truyền thống.
Rõ ràng nhất trong số này là việc sử dụng công nghệ chuỗi khối của dApps. Chuỗi khối hoàn thành vai trò của một máy chủ phụ trợ và tập trung mà người dùng tương tác khi họ sử dụng các ứng dụng thông thường, có thể là trên điện thoại thông minh hoặc ứng dụng web trong trình duyệt.
Các mạng chuỗi khối lưu trữ mã cấu thành dApp ở cấp độ kỹ thuật và chức năng của chuỗi khối đó là thành phần chính giúp các dApp hoạt động trơn tru.
Liên quan đến điều này là thực tế là một số, nhưng không phải tất cả các dApp đều có mã thông báo tiền điện tử gốc, việc sử dụng chúng có thể là bắt buộc để tương tác với các tính năng của chúng. Các mã thông báo này có thể có nhiều vai trò khác nhau, từ bảo trì đến thanh toán phí giao dịch và quản trị.
Xét về cách các dApp tiến hành hoạt động giữa những người dùng, một yếu tố xác định quan trọng khác đến từ việc họ sử dụng các hợp đồng thông minh. Đây là mã đằng sau dApps và bản chất tự động và không thể sửa chữa của chúng là thứ cho phép chúng hoạt động mà không cần người trung gian hoặc bất kỳ bên nào tham gia kiểm duyệt.
Ví dụ: trong trường hợp của DEX, quyền truy cập có thể chỉ là vấn đề đơn giản khi mua mã thông báo để thanh toán phí và liên kết ví tiền điện tử. Trong khi đó, một sàn giao dịch tiền điện tử truyền thống có thể yêu cầu nhận dạng người dùng để bắt đầu giao dịch cùng với việc mua một hoặc nhiều mã thông báo, cũng như tùy ý quyết định xem sau đó họ có thể sử dụng sàn giao dịch hay không và bao nhiêu.
Mặc dù bản thân các hợp đồng thông minh rất đơn giản, nhưng tính linh hoạt của chúng trong việc cho phép người dùng tham gia vào các thỏa thuận không đáng tin cậy — cung cấp cho cả hai bên đáp ứng các nghĩa vụ của họ — có nghĩa là chúng có thể được áp dụng cho mọi cách thức tương tác.
Ưu và nhược điểm của DApps
DApps có thể đang dần dần tái tạo lại cách thức mà người dùng tương tác với các dịch vụ trực tuyến, nhưng chúng vẫn còn một chặng đường phía trước trước khi được coi là 'viên đạn bạc' cho những cơn đau đầu hiện diện trong các giải pháp thay thế tập trung.
Ngoài những lợi ích có một không hai, chúng còn đưa ra những thách thức mới mà cả nhà phát triển và người dùng cần phải nhận thức được.
Ưu điểm
- DApps chạy trên các chuỗi khối phi tập trung và do đó, nhờ sự phân phối nút của các mạng đó, chúng không có điểm tấn công duy nhất. Điều này làm cho các lựa chọn thay thế phi tập trung cho các ứng dụng thông thường khó bị gỡ xuống, xâm nhập hoặc làm hỏng hơn.
- Phi tập trung có những lợi thế khác — không có máy chủ tập trung duy nhất nào loại bỏ khả năng thời gian ngừng hoạt động 'bao trùm'.
- Ngay cả khi chuỗi khối cơ bản gặp khó khăn — ví dụ: sự cố di dời nút hoặc vấn đề đồng thuận — phần còn lại của mạng sẽ tiếp tục đảm bảo rằng chuỗi khối tiếp tục hoạt động, vì chúng được khuyến khích làm như vậy. Do đó, khả năng dữ liệu của dApp bị mất sẽ giảm đi.
- Hợp đồng thông minh cung cấp các thỏa thuận bất biến giữa những người dùng được viết bằng mã — không có việc ra quyết định tùy tiện hoặc chủ quan ngăn cản một số tương tác nhất định giữa những người dùng. Nếu các điều kiện được viết trong mã được đáp ứng, giao dịch hoặc sự kiện khác sẽ tự động thực thi và không thể dừng lại. Do đó, DApps ít bị kiểm duyệt hơn đáng kể.
- Hệ quả của tự động hóa dựa trên mã này là hiệu quả chi phí. DApp giữ chi phí ở mức tối thiểu vì không có bên thứ ba hoặc người trung gian nào phải trả ngoài các khoản phí liên quan đến chuỗi khối cơ bản của họ.
- Nếu một dApp thực hiện các giao dịch như trường hợp sử dụng chính của nó, thì những giao dịch này sẽ rẻ hơn và nhanh hơn nhờ không có cơ quan xử lý tập trung với tập hợp các ưu đãi và chi phí riêng.
Nhược điểm
Những hạn chế mà các dApp hiện đang gặp phải là phổ biến đối với các chuỗi khối phi tập trung nói chung. Chúng bao gồm:
- Nhu cầu về sự đồng thuận để ban hành các thay đổi hoặc cập nhật cho mã cơ bản.
- Càng nhiều nút liên quan đến chuỗi khối cơ bản thì càng tốt, nhưng quá ít có thể ảnh hưởng đến bảo mật.
- Lỗ hổng bảo mật. Mặc dù mã nguồn mở cho phép mọi người kiểm tra các điểm yếu của dApps, nhưng điều đó bao gồm cả các bên độc hại đang tìm cách khai thác những điểm yếu đó nếu tìm thấy.
Khi ngành công nghiệp tiền điện tử mở rộng, những vấn đề này đang dần được giảm thiểu nhờ vào sự tham gia rộng rãi hơn, các quy trình và khuyến khích phát triển kỹ lưỡng hơn để đảm bảo mức độ bảo mật và tính toàn vẹn của mã phù hợp.
Ứng dụng web so với DApps
Người dùng TabTrader sẽ quen thuộc với các ứng dụng web nhờ tích hợp dựa trên web chuyên dụng của thiết bị đầu cuối TabTrader dành cho web mà chúng tôi đã ra mắt vào năm ngoái.
Tuy nhiên, thuật ngữ “ứng dụng web” bao gồm nhiều loại sản phẩm và dịch vụ như thuật ngữ “dApp”. Trên thực tế, các ứng dụng web không chỉ đơn giản là một 'phiên bản' của một ứng dụng hoặc sản phẩm khác dành cho trình duyệt web. Theo nghĩa rộng nhất, một ứng dụng web thậm chí còn bao gồm các dịch vụ hàng ngày như nguồn cấp tin tức Twitter.
Tuy nhiên, đằng sau hậu trường, có những khác biệt chính giữa cách thức hoạt động của dApps và ứng dụng web. Giống như ứng dụng dành cho thiết bị di động, ứng dụng web là giao diện tập trung và không sử dụng chuỗi khối phi tập trung để vận hành — thay vào đó, chúng sử dụng máy chủ phụ trợ.
Tuy nhiên, cả ứng dụng web và dApp đều có thể được sử dụng để mang lại trải nghiệm tương tự cho người dùng. Trong mỗi trường hợp, người dùng giao tiếp với giao diện người dùng, nhưng dApp yêu cầu các phương thức giao tiếp khác nhau với mã của ứng dụng, tức là ví được liên kết với chuỗi khối cơ bản.
Tương lai của DApps là gì?
Như đã đề cập, dApps có rất nhiều trường hợp sử dụng — một trường hợp đang tăng theo cấp số nhân theo thời gian.
Không chỉ vì thuật ngữ “dApp” bao hàm rất nhiều dịch vụ hiện có; động lực mà ngành công nghiệp tiền điện tử đang mở rộng có nghĩa là, rất có thể, lĩnh vực dApp chỉ mới bắt đầu.
Do đó, có thể nói rằng phần lớn các triển khai chính vẫn sẽ đến, vì bản thân tiền điện tử luôn ở trạng thái thay đổi liên tục chưa đầy mười lăm năm kể từ khi tạo ra Bitcoin.
Tuy nhiên, một số thách thức chính mà các nhà phát triển của tương lai sẽ cần phải vượt qua nằm ở khả năng mở rộng. Các dApp thực sự vẫn là một lĩnh vực thích hợp, một phần là do thiếu kiến thức và hiểu biết chính thống về tiền điện tử cũng như cách sử dụng nó.
Ngoài việc đơn giản hóa việc tương tác với dApps và làm cho việc sử dụng chúng trở nên trực quan hơn, những người tạo ra các sản phẩm và dịch vụ mới sẽ cần giải quyết các khả năng xử lý của tất cả các thành phần trong chuỗi — từ chính mã cho đến các hạn chế của chuỗi khối cơ bản của dApp.
Tuy nhiên, sức hấp dẫn của sự phi tập trung hóa tạo ra một tương lai hấp dẫn trong chính nó. Chẳng hạn, với sự xuất hiện của DeFi, giờ đây bất kỳ ai có ví đều có cơ hội giao dịch tài chính ẩn danh mà không cần bên thứ ba quyết định các yêu cầu đầu vào.
Lĩnh vực dApp là một trong những lĩnh vực sôi động nhất của ngành công nghiệp tiền điện tử và TabTrader có các công cụ bạn cần để nắm bắt được vô số mã thông báo được liên kết với nó.
Kiểm tra ứng dụng TabTrader dành cho thiết bị di động và web và bắt đầu giao dịch với hơn 20.000 công cụ trên hơn 30 sàn giao dịch tiền điện tử lớn.
Bạn muốn tìm hiểu thêm về tiền điện tử và chuỗi khối? Mới giao dịch? Đi đến Học viện TabTrader — nguồn truy cập cho giáo dục giao dịch và tiền điện tử.
